Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasası Meclis’ten geçti ve Resmi Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe gireceği tarih takip ediliyor. Yasanın akabinde, çabucak emekli olacaklarla birlikte yaklaşık 5 milyon vatandaşın bütçesi maaşın yanında öbür ek ödemelerle rahatlayacak. Bu ödemelerin başında emekli maaşı geliyor. EYT’li, yasa yürürlüğe girdikten sonra martta emeklilik başvurusu yapınca, maaşı 1 Nisan prestijiyle hesaplanacak ve yatacak.
Ne kadar maaş yatacak?
Emekliye ocak prestijiyle ödenen en düşük maaş yani taban maaş 5 bin 500 liraya çıkarılmıştı. Münasebetiyle primi minimum fiyata nazaran yatan çalışanlara en az bu fiyatta maaş ödenecek. Natürel herkesin maaşı farklı ve yıllara nazaran de artırımlarla değişiyor. Aylık bağlama oranları da çalışılan periyotlara nazaran değişiyor. Münasebetiyle maaşlar da buna nazaran artacaktır. Ne kadar maaş yattığını merak edenler internetten ‘uyg.sgk.gov. tr/AylikHesap/’ yazarak sorgulayabilir.
Promosyon peşin verilir
Emekli olmaya hak kazanan EYT’li birinci maaşını nisanda çekecek. Natürel maaş bir banka hesabına yatacak. Emekli olanlar 3 yıl boyunca birebir bankadan maaş almayı taahhüt ederse, banka promosyonu da alacak. Bankalar geçen yıl emeklilere ödediği promosyonda değerli artışlar yaptı. Bu fiyat da 10 bin lirayı buluyordu. Artık EYT’li emeklilerin bankalarla yeni bir pazarlığa başlaması bekleniyor. Daha çok emekli müşteri hedefleyen bankaların promosyonda artışa gitmesi bekleniyor. Sonuç prestijiyle bankalara ve maaşa nazaran değişmekle birlikte 7-10 bin lira ortası promosyonu cepte sayabiliriz.
İki kere yahut daha fazla
EYT’den emekli olup tıpkı ya da farklı bir işyerinde çalışacak olanlar yine kıdem tazminatı alınıp alınamayacağını merak ediyor. 1 yılı tamamlayan ister emekçi ister emekli çalışan fark etmez kıdeme hak kazanır. Fakat burada istifayla, yine emeklilik hakkıyla bir kıdem tazminatı talebi mümkün değil. Patron işten çıkarırsa herkes üzere emekli çalışan da çalıştığı yılların tazminat haklarını alır. Öte yandan emeklilik hakkıyla işten ayrılıklarda ihbar tazminatı ödenmiyor.
Biriken ve devreden yıllık izinler
Bazı dallarda iş yoğunluğu nedeniyle çalışanlar müsaadelerinin tamamını kullanamıyor. Münasebetiyle kullanılmayan müsaadeler sonraki yıllara devredip birikiyor. EYT’li çalışan, işten her ne formda ayrılırsa ayrılsın biriken müsaadelerinin karşılığı fiyatı alıyor. Bu yasal bir hak. Müsaade parası son alınan fiyata nazaran ödeniyor. Hesaplama genelde net fiyattan yapılıyor.
Büyüme artırımı da eklenecek
2022 yılı büyüme sayısı, ocak ayından sonra emeklilik dilekçesi verenlerin maaşına artırım olarak yansıyacak. Maaşlar, büyüme oranının yüzde 30’una denk gelen yüzde 1.68 oranında artacak. Uygulamadan EYT düzenlemesi ile emekli olacaklar da yararlanacak.
1 yılı doldurmuş olmalı
EYT’li, yasa Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra şayet çalışıyorsa SGK’dan işyerine vermek üzere ‘emekli olabileceğini gösteren belgeyi’ alacak. Patron de emeklilik gerekçesiyle iş kontratını sonlandıracak. Emeklilik nedeniyle kontrat bitince çalışan şahsa o ana kadarki tüm hakları ödenecek. Bu hakların başında kıdem tazminatı ve müsaade paraları geliyor. Çalışanların sigortası niteliğindeki kıdem tazminatı, son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt fiyat üzerinden hesaplanıyor. Bir yıldan artan mühletler de oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor.
10.008 TL, 1 Ocak 2023 prestijiyle geçerli olacak taban fiyatın brütüdür. En düşük tazminatı tayin eder. 19 bin 982 TL ise 1 Ocak prestijiyle geçerli tavan kıdem tazminatı fiyatıdır. Memur maaş katsayısına nazaran 6 ayda bir yenilenir. Kıdem tazminatından yalnızca Damga Vergisi (binde 7.59) kesiliyor. Hesabımız vergisi düşülmüş ‘NET’ meblağlardan oluşuyor.